رضایتمندی و شادی واقعی - بیست آمار

به گزارش خبرنگاران به نقل از شیعه نیوز ، اگر شادی را به عنوان یک هیجان مثبت قبول نموده باشیم که پایداری آن به شادکامی بازگشت دارد که یک حالت باثبات تر از شادی های لحظه ای است و همچنین شادکامی را برخواسته از میزان رضایتمندی فرد بدانیم حال باید به یک سوال پاسخ بدهیم که این رضایتمندی را باید از کجا به دست آورد؟

هیجانی که باید تا اعماق وجود آن را حس کرد

این روز ها بسیاری وقتی می خواهند از شادی و شادکامی حرف بزنند بیشتر از آن که به هیجان بودن آن توجه داشته باشند به آن نگاهی مادی دارند و آن را با بسیاری از اشیاء گره می زنند؛ آن ها شادی را به داشتن ماشین آنچنانی، خانه ای زیبا و امکانات مادی فراتر از حد معمول ترجمه و تفسیر می نمایند.

شادی یک هیجان است که وقتی می تواند اثر مثبت خود را بگذارد که از لایه های سطحی و زودگذر عبور کند و در اعماق دل جا بگیرد یعنی از حالت سطحی و ناپایدار به حالت عمیق و پایدار تبدیل شود.

شاد و با نشاط بودن چیز جدای از ما نیست فقط مهم این است که آن را در درون خودمان جستجو کنیم تا اینکه بخواهیم امور و اشیاء بیرونی، آن را برای ما به وجود آورند. اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم باید بیان کنیم شادی، چون یک هیجان است و هر هیجان یک خواستگاه فکری و ذهنی دارد بنابراین شادی نیز به نوع نگاه ما به خودمان و اطراف بستگی دارد؛ بهترین نمونه برای درک این مسأله، آنالیز نگاه دو نفر به داشتن یک نوع امکانات مساوی است به عنوان مثال شخصی که یک خانه دارد وقتی به پایین دست خود که افرادی هستند که خانه ندارند نگاه می نماید از داشتن آن خانه لذت می برد و خرسند می شود، اما همین اگر شخص به بالادست خود نگاه کند و با یک مقایسة نادرست، خانه خود را کم ببیند، همین احساس خرسندی از دل و جان او رخت برخواهد بست. این نوع دقت نیز در دین مورد توجه قرار گرفته است. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: اُنْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ دُونَکَ فِی اَلْمَقْدُرَةِ وَ لاَ تَنْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ فَوْقَکَ فِی اَلْمَقْدُرَةِ فَإِنَّ ذَلِکَ ... أَحْرَى أَنْ تَسْتَوْجِبَ اَلزِّیَادَةَ مِنْ رَبِّکَ؛ به کسى بنگر که در قدرت، دون توست، و به کسى منگر که در قدرت، فوق توست که این شیوه ... شایسته است که تو را سزاوار نعمت بیشترى از سوى پروردگارت گرداند. با عینک رضایتمندی به اطرافت نگاه کن.

برعکس تصور بسیاری که فکر می نمایند وقتی به دنبال چیز های به ظاهر شاد می فرایند شادتر هم می شوند تحقیقات نشان می دهند که نگاه مثبت به امور چالشی برای عبور از آن چالش ها انسان را شادتر می نماید تا اینکه صرفاً به دنبال چیز های شاد برود پس زاویه دید افراد بسیار معین نماینده است. در تحقیاتی که در ژورنال ایموشن بر روی 365 نفر 14 تا 88 ساله که از لحاظ هیجانی باثبات حساب می شدند صورت گرفته است یافته های جدیدی به دست آمده است این یافته حاکی از آن است که اگر به جای آنکه صرفاً پی شادی باشیم با هیجانات منفی مان هم درگیر شویم، شادتر می شویم.

در تعریفی که دکتر عباس پسندیده از شادی و شادکامی دارد این طور بیان می دارد که واژة Happiness در انگلیسی را می توان به دو معنا به کار برد: یکی شادی است که در این صورت، از هیجانات مثبت در زمان حال سخن گفته ایم. دیگری، شادکامی و سعادتمندی است که در این معنای اخیر، شادکامی با خوشنودی و رضایت از زندگی مترادف است و به نظر می رسد آنچه در روان شناسی مثبت گرا از آن بحث می شود، معنای دوم از Happiness است.

اگر بخواهیم میزان شادکامی را اندازه بگیریم باید میزان رضایتمندی فرد از زندگیش را نیز اندازه بگیریم چرا که رابطة مستقیم و قوی میان این دو مؤلفه وجود دارد. هر چه میزان رضایت ما از زندگی و مسائل اطرافمان بیشتر باشد، بر میزان خرسندی قلبی ما اثر خواهد گذاشت و هر چه بیشتر این خرسندی در دل رسوخ و نفوذ پیدا کند میزان ظهور و بروز آن در قالب هیجان مثبت شادی نیز افزایش پیدا خواهد نمود.

عوامل رضایتمندی از زندگی

اگر شادی را به عنوان یک هیجان مثبت قبول نموده باشیم که پایداری آن به شادکامی بازگشت دارد که یک حالت باثبات تر از شادی های لحظه ای است و همچنین شادکامی را برخواسته از میزان رضایتمندی فرد بدانیم حال باید به یک سوال پاسخ بدهیم که این رضایتمندی را باید از کجا به دست آورد؟ رضایتمندی به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر کدام در شرایط خاصی ظهور و بروز پیدا می نمایند که در اینجا به تک تک موارد آن به صورت مختصر اشاره می کنیم:

نگاه کلی ما به زندگی

یکی از عواملی که بر میزان رضایتمندی ما از زندگی تأثیر زیادی دارد، نوع نگاه ما به زندگی است. نگاه معتمدانه به خدواند کریم و فهم درست و دقیق از قضا و قدر الهی به انسان زاویة دید متفاوتی خواهد داد که می تواند با اتکاء به آن احساس رضایت را در زندگی خود به وجود آورد. اگر فردی به خداوند توکل کند و او را صاحب امور خود بداند و در دل به او اعتماد داشته باشد، جلوه های آن را نیز در زندگی خود خواهد دید و این جلوه ها هستند که دل او را به ادامه همین راستا قرص تر از قبل خواهند کرد و این چیزی نیست جز همان احساس رضایتمندی.

خداوند تبارک و تعالی می فرماید: وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ وَمَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِه؛ و هر که از خدا پروا کند، خدا برای او راه بیرون شدن [از مسائل و تنگنا ها را]قرار می دهد* و از جایی که گمان نَبَرد به او روزی عطا کند، و هر که بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد نمود که خدا امرش را نافذ و روان می سازد.

شکرگزاری در شرایط آسانی

همواره این گونه نیست که شرایط سخت باشد گاهی شرایط خوشایند و بر وفق مراد است در اینگونه زمان ها نیز باید انسنا به نحوی برنامه ریزی کند و عملکرد داشته باشد که بتواند بر میزان رضایتمندی از زندگیش بیفزاید. انسانی که نیمة پر لیوان زندگیش را به درستی ببیند هم آرامش بیشتری پیدا خواهد نمود و هم می تواند برای پیشرفت های بعدیش از این داشته ها استفاده کند که ر دوی این موارد بر میزان رضایتمندی او از زندگی می افزاید.

چه زیبا مولانا در مثنوی معنوی خود می سراید:

شکر نعمت، نعمتت افزون کند کفر، نعمت از کفت بیرون کند

شاکر بودن یکی از مهمترین راه ها و عوامل رسیدن به رضایتمندی است که در آیات و روایات متعددی بدان اشاره شده است که در جای جای سیرة امامان معصوم (علیهم السلام) آن را به وضوح می توان مشاهده کرد مانند اینکه امام باقر (علیه السلام) در حدیثی مى فرمایند: رسول خدا (صلى الله علیه وآله) شبى نزد عایشه بودند [و پیوسته مشغول عبادت بود]عایشه گفت: چرا این قدر خود را به زحمت مى افکنى در حالى که خداوند گذشته و آینده تو را بخشوده است، فرمودند: اى عایشه! اَلاّ اَکُونَ عَبْداً شَکوُراً؛ آیا من بنده شکرگزار خدا نباشم؟ از این تعبیر استفاده مى شود که انگیزه عبادت اولیاء اللّه، شکر نعمت هاى الهی بوده است.

صبر کردن در زمان سختی

معین است که شادی و شادکامی را ما بیشتر از آنی که برای زمان های خوشایندمان بخواهیم برای زمانی می خواهیم که در یک شرایط ناخوشایندی قرار گرفته ایم و به طور طبیعی روزگار بر ما سخت تر از حالت عادی می گذرد. در مطلب می توان در اوج سختی شاد بود به صورت مفصل تری به ابعاد این مسأله پرداخته ایم. داشتن صبر بر میزان رضایتمندی ما از زندگی می افزاید و موجبات شادکامی ما را فراهم خواهد ساخت.

اطاعت از خداوند در زندگی

انسان وظیفه شناس به سبب این که با یک تشخیص درست وظیفة خودش را شناخته است به جای اینکه در یک فضای فرسایشی ذهنش را درگیر مسائل مختلف، حاشیه ای و البته غیر مهم کند که موجب آشفتگی و نهایتاً کاستن از میزان رضایتمندی او در زندگی شود، به وظایف خود واقف است و در یک راستا با ثبات گام بر می دارد و با آرامش به موفقیت های بسیاری دست پیدا خواهد نمود.

حال اگر همین فرد وظیفه شناس این وظایف را یک وظایف الهی بداند و به حصن محکم الهی ایمان داشته باشد و بخواهد به این وظایف جامة عمل بپوشاند قطعاً میزان رضایت بیشتری را کسب خواهد نمود. ضایتمندی او در زندگی شود، به وظایف خود واقف است و در یک مسی با پیامبر گرامی اسلام (صلى الله علیه وآله): إِنَّ طَاعَةَ اَللَّهِ نَجَاحٌ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ یُبْتَغَى وَ نَجَاةٌ مِنْ کُلِّ شَرٍّ یُتَّقَى؛ همانا فرمانبرى از خدا کامیابى براى هر چیزى است که خواسته شود و نجات از هر شرّى است که از آن پرهیز شود.