تاثیر ترویج دانش کشاورزی بر توسعه پایدار روستا - بیست آمار

دکتر حسن عاقل در خصوص آموزش و ترویج کشاورزی و توسعه پایدار روستا در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: در آموزش های رسمی دانشگاه ها، آموزش ها توسط اساتید اهداف مختلفی را دنبال می کند که یکی از این اهداف به کارگیری علمی است که افراد آموزش می بینند. نکته مهم در این میان این است که بین تبلیغ و ترویج اختلاف وجود دارد؛ در واقع ما باید بدانیم زمانی که در جامعه نیازی وجود ندارد اما می خواهیم نیاز ایجاد کنیم، تبلیغ انجام می گردد ولی زمانی که نیاز وجود دارد، برای پاسخ گویی به نیاز باید ترویج انجام دهیم.

وی اضافه نمود: ترویج بدون آموزش امکان پذیر نیست. در ترویج پس از آموزش، بایستی افراد را برای ارتباط با زبانی راحت تر با مخاطب(از جمله کشاورز و سایر افراد) تربیت کنیم.

ترویج بدون مهارت اتفاق نمی افتد

عضو هیات علمی بازنشسته گروه توسعه و ترویج مکانیزاسیون کشاورزی دانشگاه فردوسی بیان کرد: برای ترویج به مهارت نیاز است. در ترویج، گفت وگو، ارتباط و روش های برقراری ارتباط یک اصل است. در نتیجه یکی از کارهایی که در دانشگاه باید انجام گردد، این است که روش های انتقال اطلاعات به خوبی به کارشناسان آموزش داده گردد. ترویج انتقال اطلاعات به روز شده، باید در اختیار کسانی قرار گیرد که به این اطلاعات نیاز دارند مانند دام دار، کشاورز، خانم های خانه دار و... . در ترویج علم در روستاها، شخص باید به خوبی با قابلیت های خود و توانایی های خود آشنا باشد.

عاقل در خصوص نقش آموزش و ترویج در توسعه روستایی بیان کرد: آموزش و ترویج کشاورزی نقش بسیار مهمی در ایجاد توسعه پایدار روستا ایفا می کند. ترویج همواره از تحقیق مهم تر بوده است اما متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقی که ترویج نداشته باشد، بی فایده می گردد و تنها هزینه های سنگین ایجاد می کند. تحقیق بدون ترویج نمی تواند با توسعه روستایی ارتباط برقرار کرده و در این زمینه پیروز باشد. گاهی تحقیقات ما برای ترویج آماده نبوده است. باید کاری کرد که تحقیقات حالت کابردی داشته باشد. آن زمان اثرات اقدامات ترویجی در روستاها و توسعه کشاورزی بیش از پیش رویت خواهد شد.

وی اضافه نمود: من خود کشاورززاده هستم و آشنایی زیادی با حوزه کشاورزی داشته و در این زمینه تحصیل کرده ام و در کشور تدریس داشته ام. بر اساس اطلاعات و تجربیات خود می گویم؛ دلایلی که باعث عدم پیروزیت ترویج کشاورزی در ایجاد توسعه پایدار در روستاها شده عبارتند از عدم علاقه افرادی که وارد این رشته می شوند، عدم مهارت اساتید در دانشگاه ها و عدم توجه برنامه ریزان و کارشناسان. ترویج کشاورزی عنوان مهمی دارد اما نظم خاصی در آن وجود ندارد.

توسعه پایدار روستایی نباید باعث تخریب گردد

عاقل با اشاره به اینکه توسعه پایدار روستایی به این معناست که کاری که در روستا انجام می گردد، باعث ایجاد تخریب و مسائل عدیده نگردد و سالیان سال توانایی انجام آن در روستا وجود داشته باشد، بیان کرد: انسان با حضور در طبیعت نظم آن را بر هم زده است و این برهم خوردن نظم، مسائل زیادی از جمله تخریب، فرسایش، سیل و... را ایجاد کرده است. از طریق ترویج، پایداری در کشاورزی در درجه اول از لحاظ حفظ محیط زیست و در درجه دوم پایداری در درآمد در روستا و برای روستاییان ایجاد می گردد.

وی اضافه نمود: ما نتوانسیم در روستاها و برای روستاییان پیروزیت چندانی رقم بزنیم. برای رسیدن به توسعه پایدار روش ها و دستورالعمل هایی دیکته می گردد. این روش ها در حوزه کشاورزی باید در عمل انجام گیرد. برای توسعه پایدار در روستاها از طریق ترویج کشاورزی فقط باید متخصصان ترویجی در عمل و با روش های عملی مسائل روستاها را حل کنند. اینکه تنها به صورت تئوری تمام مطالب را بگوییم و ترویج کنیم، در توسعه پایدار روستاها تاثیر زیاد ندارد.

عضو هیات علمی بازنشسته گروه توسعه و ترویج مکانیزاسیون کشاورزی شرح داد: برای مثال در دانشگاه پلی تکنیک سن لوئیس ابیسپو آمریکا برای آموزش دانشجویان از بخش خصوصی، اساتیدی که در حوزه عملی کشاورزی فعال بودند، جذب کرده تا در آموزش دانشجویان بسیار موثر باشند و اینگونه ارتباط بین دانشگاه، صنعت و کشاورزی به خوبی ایجاد می گردد. در این دانشگاه در سال سوم، دانشجویان به استخدام شرکت ها درآمده و به شدت در حوزه کشاورزی پیروز عمل می کنند. بنده نیز برای تربیت کارشناسان پیروز در حوزه کشاورزی و رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی پیشنهادهایی از این دست داده ام.

وی خاطر نشان کرد: متاسفانه در حال حاضر رضایتمندی از کار ترویج در روستا تا آنجایی که باید در سطح مطلوب باشد، وجود ندارد. تجدیدنظرهایی باید در زمینه ترویج انجام گردد تا توسعه کشاورزی بهتر ایجاد گردد. در کشورهای در حال توسعه روش هایی که بتواند دانشجویان یا فارغ التحصیلان را برای انتقال اطلاعات به خوبی آماده سازد، وجود ندارد. در گذشته مقوله ترویج به خوبی اپیاده سازی می شد اما در حال حاضر به دلایلی از جمله دروس کمتر برای ارائه روش های ترویج اصول ترویج به خوبی آموزش داده نمی گردد. در نتیجه کارشناسان به خوبی در دانشگاه برای رشته ترویج آماده نمی شوند.

عاقل شرح داد: در نظام آموزشی باید به آموزش و ترویج کشاورزی و به کارایی فارغ التحصیلان توجه گردد تا از این علم به خوبی استفاده گردد. از لحاظ اقتصادی ترویج و آموزش در روستاها بسیار مؤثر است. امروز تمام جنگ ها در دنیا به صورت علمی است؛ یعنی ما نیز باید مبارزه علمی داشته باشیم. در روستاها باید از طریق ترویج و آموزش کیفیت تولید محصولات را بالا برد و محصولات سالم تولید کرد تا میزان بازارپسندی محصولات افزایش یابد. در دنیا محصولاتی که آغشته به سموم باشد، بازارپسندی ندارد و به کشور بازگشت داده می گردد.

ترویج کشاورزی به صورت اصولی در حفظ محیط زیست موثر است

وی ادامه داد: ترویج کشاورزی باعث می گردد در درجه اول محصولات کمتر آغشته به سموم شده، رنگ بو و مزه خوب و اندازه مناسب داشته باشد. سم پاشی زیاد مسائل بسیار زیادی در کشاورزی در روستاها ایجاد کرده است. ترویج کشاورزی به صورت اصولی در حفظ محیط زیست و ایجاد بازار و ارزآوری بسیار تاثیر دارد. با ترویج صحیح کشاورزی در روستاها زمان، سرمایه و محصولات هدر نمی رود. باید برای این کار نیز دانشجویان و فارغ التحصیلان را مشارکت داده و آماده کنیم.

عاقل شرح داد: همچنین ترویج تاثیر بسیار زیادی در کاهش فرایند مهاجرت روستایان دارد. مروجان کشاورزی در روستاها با کار ترویج سعی در توسعه زندگی روستاییان و افزایش دراامد روستاها دارند. زمانی که درآمد در روستا افزایش یابد، فرایند مهاجرت کاهش می یابد زیرا کشاورزی رشد و توسعه پیدا می کند. در بسیاری از روستاها روش های ترویج مناسب و همچنین رفع مسائل مربوط به آب، اعطای تسهیلات به کشاورزان، راه سازی، ارتباطات آموزشی و... باعث بازگشت روستاییان به شهر شده است. مهاجرت روستاییان زمانی اتفاق می افتد که روستا در زمینه کشاورزی پیروز نباشد و کشاورزی که برای درآمد به شهر می رود، در صوررتی که ترویج کشاورزی باعث رونق کشاورزی او گردد، به روستا بازمی گردد.

عضو هیات علمی بازنشسته گروه توسعه و ترویج مکانیزاسیون کشاورزی دانشگاه فردوسی بیان کرد: زمانی آقای کلانتری پس از سرانجام دوره حضورشان به عنوان وزیر کشاورزی بیان کرد که وزارت کشاورزی برای کشاورزی کشور برنامه ای ندارد. امروز بعد از این همه سال یکی از مسائل ما بی برنامه بودن و عدم شناخت صحیح مدیران از روستاست. درست است که مدیران مدرک در حوزه کشاورزی دارند اما شناخت کافی نسبت به کشاورزی و مسائل آن نداشته و از برنامه های کوتاه مدت در این حوزه استفاده می کنند.

وی ادامه داد: عدم آشنایی مناسب از روستا از قانون گذار تا وزارت خانه باعث شده مسائل فراوانی به وجود آید. برای تامین نهاده های کشاورزی باید برنامه ریزی مناسبی وجود داشته باشد و این برنامه ریزی ها باید به صورت کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت باشد.