گفتگوی ویژه ساینس: ردپاهای علم روی فیلم مریخی - بیست آمار

• آیا برای همه شما مهم بوده که واقعیت های علمی را به صورت کاملا صحیح در فیلم نشان دهید؟

اندی ویر: من از آن آدم هایی هستم که در داستان خیلی در پی نکته های علمی می گردند. وقتی که یک اشتباه علمی بزرگ در داستان وجود دارد، فکر من از قصه خارج می گردد. دوست نداشتم که این برای خوانندگان داستان من اتفاق بیفتد. اگر شما به همه نکات علمی و جزئیاتی که در داستان وجود دارد توجه کنید، در نهایت به چیزی می رسید که فیلم نامه قصد داشته آن را به مخاطب منتقل کند.

ریدلی اسکات: در بیشتر قسمت های فیلم، نکات علمی خیلی دقیق تصویر شده اند. واقعا این قسمت ها را دوست دارم و علاقه دارم که درگیر آن ها شوم. مثلا در قسمتی از فیلم یکی از شخصیت ها می پرسد: ما یک مانور قلاب سنگ در مدار زمین انجام می دهیم و بدین ترتیب از سرعت ما کاسته نمی گردد. آیا می توانیم با این روش در مصرف سوخت صرفه جویی کنیم؟ به نظرم این جور دیالوگ ها و پرسش ها واقعا مجذوب نماینده هستند.

جیم گرین: با همه این حرف ها، وقتی من با آرتور مکس (Arthur Max) که طراح صحنه اصلی فیلم ریدلی اسکات است صحبت می کردم، به او گفتم که خلاق باشد و از توانایی های هنری اش در ساختن چیزی که احساس درستی را به مخاطب می دهد، استفاده کند.

• قسمت زیادی از فیلم به فناوری هایی مربوط می گردد که هنوز بوجود نیامده اند. چگونه توانستید آن ها را واقعی نشان دهید؟ اطلاعات آن ها را از کجا آوردید؟

اندی ویر: من در همه عمرم عاشق فضا بودم. ولی زمانی که کتابم را نوشتم، برخلاف حالا، کسی را در صنایع هوافضا نمی شناختم. آن موقع منبع اصلی من در نوشتن داستان، گوگل بود. پژوهش ها و مقاله های زیادی را خواندم. درضمن، رمان مریخی را اولین بار به صورت سریالی و فصل به فصل روی وب سایتم قرار دادم. اگر در این رمان مشکل علمی وجود داشت، خوانندگان، آن ها را به من اطلاع می دادند. این اتفاق خیلی خوبی بود و من توانستم از پتانسیل بزرگ خوانندگان این رمان برای آنالیز درست یا غلط بودن اطلاعاتی که در داستان آورده بودم، استفاده کنم.

ریدلی اسکات: اندکی پس از اینکه تصمیم گرفتم این فیلم را بسازم، مشاوره گرفتن از ناسا را آغاز کردیم. مشاوره هایی در رابطه با ساختمان محل قرارگیری فضانوردان روی مریخ (Hab)، وسیله ای که فضانوردان با آن مریخ را ترک می نمایند (MAV)، لباس های فضانوردی و همه چیزهای دیگر. آن ها به ما عکس ها و تصاویری دادند و ابراز امیدواری کردند که این تصاویر به کار ما بیایند. اگر چیزی در فیلم ما به نمایش در می آمد که از نظر علمی با آن چه ناسا به ما داده بود در تناقض قرار می گرفت، آن ها بدون رودربایستی این اشتباهات را گوشزد می کردند.

جیم گرین: ما ریدلی اسکات را به مرکز فضایی جانسون بردیم. به او نشان دادیم که محل اسکان فضانوردان روی سیاره چگونه است. اینکه ما چگونه در آن جا غذا درست می کنیم، وسایل نقلیه ما چه شکلی هستند و چگونه کار می نمایند. این ها چیزهایی است که به هر حال لازم نبود جزییاتشان در رمان بیاید، ولی حالا برای به تصویر کشیده شدن، باید خیلی دقیق آنالیز شوند.

• جیم و اندی، شما چقدر درگیر ساخت این فیلم شدید؟

جیم گرین: من خیلی سریع تفاوت بین یاری کردن در نوشتن فیلم نامه و افزودن به واقعیت های بصری را فهمیدم. این که چگونه چیزهایی که خلق می شوند، می توانند داستان را کامل نمایند. مثل اینکه، واقعا یک ژنراتور گرما-الکتریکی رادیوایزوتوپی (یک ژنراتور که گرمای بدست آمده از واپاشی هسته ای را به برق تبدیل می نماید) چه شکلی است؟ چقدر گرم می گردد؟ چقدر تابش رادیواکتیو دارد؟ چگونه می توان با آن کار کرد؟ برای ساختن گرانش مصنوعی در فضاپیمای هرمس (فضاپیمایی که در فیلم برای سفر به مریخ استفاده می گردد)، فضاپیما باید با چه سرعتی دور خود بچرخد؟ نمایشگرهای آن باید چه شکل و شمایلی داشته باشند؟

اندی ویر: راستش مهم ترین کار من پس از تحویل رمان این بود که چک بانکی که از تهیه نماینده گرفته بودم را نقد کنم! ولی آن ها تصمیم گرفتند که من را در ساختن فیلم دخیل نمایند. بنابراین وقتی که درو گادرد (Drew Goddard) فیلم نامه را می نوشت، تقریبا هر روز به صورت تلفنی با هم صحبت می کردیم. پس از آغاز فیلم برداری نیز، ریدلی پرسش های زیادی از من می کرد. جزئیات این سوالات علمی آن قدر زیاد بود که تعیین بود آن ها کوشش زیادی در ارائه درست اطلاعات علمی می نمایند. مثلا یک بار ریدلی اسکات از من پرسید: آیا می توانیم نشان دهیم که مارک واتنی (بازیگر نقش اول فیلم)، وقتی که بر روی مریخ است و لباس فضانوردی پوشیده، محلول هیدرازین را از یک ظرف به ظرف دیگر می ریزد؟ من جواب دادم: نه، فکر نمی کنم. چرا که هیدرازین خیلی فرار است و فشار جو مریخ آن قدر کم است که هیدرازین در همین انتقال از یک ظرف به ظرف دیگر به راحتی بخار می گردد. به همین راحتی آن ها این کار را انجام ندادند.

• آیا قسمت هایی در فیلم وجود دارد که کاملا غیر علمی باشد و صرفا هنر سینمایی در آن به کار رفته باشد؟

جیم گرین: قسمت هایی در فیلم وجود دارد که کاملا منطبق بر واقعیت های علمی نیست؛ با این حال تعداد آن ها زیاد نیست. مثلا یکی از آن ها، طوفان شن خیلی خطرناکی است که در فیلم رخ می دهد. واقعیت این است که طوفان های شن مریخ آن قدرها هم خطرناک نیستند. این به خاطر اتمسفر رقیق مریخ است که نمی تواند طوفان هایی چنان بزرگ که همه چیز را با خود می برند ایجاد کند. چیزهای غیر علمی دیگری هم وجود دارد که خیلی کوچک تر هستند. ترکیب هوایی که در لباس های فضانوردان وجود دارد، باید بیشتر متشکل از اکسیژن باشد؛ نه ترکیبی از اکسیژن و نیتروژن. این چیزی است که کمتر کسی درباره آن می داند، مگر اینکه با متخصصی در مرکز فضایی جانسون که اطلاعات زیادی درباره ساختار لباس های فضانوردی دارد، تماس بگیرید. اندی ویر از عناصر زیادی در کتاب خود استفاده نموده که ناسا هم اکنون از آن ها بهره می برد یا در حال کار کردن روی آن هاست. مثلا در رمان اندی ویر، ارتباط مریخ با زمین به وسیله مدارگردها انجام می گردد و در واقعیت نیز همین طور است. یا اینکه در این فیلم، فضانوردان با یک MAV مریخ را ترک می نمایند و این چیزی است که هم اکنون نیز ناسا در حال کار کردن روی آن است. همچنین ما اکنون در حال کار کردن روی سیستم پیشران یونی پرقدرت هستیم؛ دقیقا همان سیستمی که در این فیلم، فضاپیمای هرمس برای سفر بین زمین و مریخ از آن استفاده می نماید. بنابراین نوعی واقع گرایی در این فیلم وجود دارد که برای ما شاد نماینده است.

اندی ویر: من در جریان طوفان شن مریخ، به طور عمدی واقعیت را به خاطر مجذوب نماینده شدن داستان فدا کردم. خواستم که در داستان، طبیعت ضربه محکمش را به انسان بزند. دومین واقعیتی که عامدانه از آن صرف نظر کردم، این بود که آثار تشعشعات موجود در فضا را نادیده گرفتم. تشعشعات فضایی از جمله بزرگترین چالش های ما برای فرستادن انسان به مریخ هستند. در نظر گرفتم که در زمان روی دادن این داستان، آن ها ماده ای اختراع نموده اند که می تواند این تشعشعات را جذب کند.

ریدلی اسکات: من به هنگام ساختن فیلم، فقط به جادوی سینما توجه نمی کنم. فکر می کنم وقتی که فیلمی علمی-تخیلی مثل بیگانه (Alien) می سازید، این موضوع اهمیت زیادی پیدا می نماید. سعی می کنم که به عناصر علمی آن توجه ویژه ای بکنم. البته که نکته های غیر علمی هم در فیلم پیدا می گردد. ولی مهم نیست، در آخر همه می گویند که به هر صورت یک فیلم ساخته اید و ما شما را می بخشیم.

منبع: ScienceMag