امشب؛ هم نشینی مشتری با ماه کامل - بیست آمار

یک مدرس و پژوهشگر نجوم گفت: امشب، 15 تیرماه هم زمان با غروب خورشید بهترین زمان برای رصد ماه کامل است و در همین تاریخ سیاره مشتری که عظیم ترین سیاره منظومه خورشیدی است، در کنار ماه قابل رؤیت است.

عمران مرادی اظهار کرد: ماه در پانزدهم تیر کامل است و سوژه مناسبی برای عکاسی نجومی است. در این زمان، زمین بین ماه و خورشید قرار می گیرد و به دلیل زاویه دار بودن صفحه مداری ماه نسبت به زمین که حدود 5 درجه است، سایه زمین بر روی ماه نمی افتد و یک طرف ماه توسط خورشید روشن می گردد که تصویری زیبا است.

وی اضافه نمود: زمانی که ماه کامل طلوع می نماید، می توان عکس های بسیار خوبی از آن گرفت.

این مدرس و پژوهشگر نجوم دیگر رویداد امشب را مقارنه ماه و مشتری گفت و گفت: مُقارنه در ستاره شناسی به هم راستا قرار دریافت دو یا چند جرم سماوی با یکدیگر از منظر زمین می گویند، به گونه ای که در آسمان در کنار هم دیده شوند. امشب مشتری به صورت جرمی بسیار درخشان در کنار ماه کامل قرار می گیرد و فرصت مناسبی برای رصد این سیاره و دریافت عکس های نجومی از این پدیده است.

مرادی بابیان اینکه سیاره های عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل با چشم قابل رصد هستند، دلیل آن منعکس کردن نور خورشید از سطح این سیاره ها عنوان نمود و اضافه نمود: سیارات به خودی خود نوری ندارند و نور ستاره های عظیم را منعکس می نمایند، اما ستاره ها نور دارند که به دلیل عبور از میان لایه های مختلف آسمان، عموماً به صورت چشمک زن به زمین می رسد.

وی با تأکید بر اینکه آخرین تابستان قرن 13 هجری خورشیدی را سپری می کنیم، اظهار کرد: زمانی که در خصوص تغییر فصل ها صحبت می گردد، توجه به چند نکته لازم است. نکته اول اینکه دلیل تغییر فصل ها دور یا نزدیک شدن زمین به خورشید نیست و مدل تابش خورشید و قرار دریافت آن در آسمان دلیل شرایط گرمی و سردی هوا و تغییر فصول است.

این مدرس و پژوهشگر نجوم توضیح داد: قرار دریافت خورشید در چهار نقطه عامل به وجود آورنده فصل ها بر روی زمین است. در شب یلدا، عظیم ترین و طولانی ترین شب سال و کوتاه ترین روز را تجربه می کنیم و خورشید در نقطه انقلاب زمستانی قرار می گیرد. از روز اول زمستان ارتفاع خورشید به تدریج افزایش می یابد تا اواسط بهمن ارتفاع خورشید زیاد می گردد و کم کم به سمت گرما می رویم تا به بهار می رسیم.

مرادی ادامه داد: فرایند افزایش ارتفاع خورشید تا روز آخر خرداد ادامه می یابد و از یک تیر که بلندترین روز و کوتاه ترین شب سال است و از آن تاریخ به بعد خورشید به تدریج ارتفاع کم می نماید و به نقطه انقلاب تابستانی می رسد. در اولین روز فروردین و اول مهر نیز زمین به ترتیب در دو نقطه انقلاب بهاری و پاییزی قرار می گیرد.

وی در شرح اینکه چرا در تابستان هوا گرم است، یادآور شد: فرایند تغییر ارتفاع خورشید در آسمان بسیار تدریجی است و از سویی دیگر، گرمایی که زمین به خود گرفته بسیار آرام و تدریجی کاهش می یابد و در واقع فرآیند های آب و هوایی و دمایی زمان بر است.

این مدرس نجوم توضیح داد: در تیر ماه در نیمکره شمالی، زمین در دورترین نقطه و بیشترین فاصله خود با خورشید است، اما زاویه تابش خورشید عمود است و همین شدت دما را افزایش می دهد، به همین دلیل در تیر ماه در نیمکره شمالی هوا گرم و برعکس در نیمکره جنوبی زمستان ایجاد می گردد.

مرادی تأکید کرد: زمین در فصل زمستان نیز در نیمکره شمالی در نزدیک ترین فاصله خود نسبت به خورشید واقع شده است، اما محور تابش خورشید مایل است، ازاین رو هوا سردتر است و برعکس آن در نیمکره جنوبی تابستان تجربه می گردد.

به گفته این پژوهشگر آنچه موجب تغییر فصول می گردد، شکل تابش خورشید به زمین است که در بهار و تابستان خورشید در وسط آسمان است و پاییز و زمستان تابش آن مایل می گردد. به دلیل فاصله خورشید با زمین و شکل تابش آن در آسمان، در نیم کره جنوبی تابستان ها گرم تر است و زمستان ها با شدت سرمای بیشتر تجربه می گردد. حدود 7 درصد زمستان در این بخش زمین سردتر و تابستان گرم تر است.

مرادی با بیان اینکه علاوه بر این تغییرات، آسمان شب نیز تغییر می نماید، توضیح داد: آسمان تابستان با زمستان متفاوت است و در قدیم از روی صور فلکی و تغییرات آسمان تغییرات فصل را می فهمیدند.

وی در شرح اینکه مردم قدیم چگونه از صور فلکی فصول را تشخیص می دادند، یادآور شد: یکی از شاخصترین ستارگان و الگو های ستاره ای تابستان شامل سه ستاره است که با نام مثلث تابستانه شناخته می گردد. مثلث تابستانی میان سه ستاره دنب، کرکس نشسته (نسر واقع) و کرکس پرنده (نسر طایر) واقع شده است. از مثلث تابستانی، به دلیل این که شکلی بسیار شاخص در آسمان است، می توان به عنوان هدایت برای یافتن سایر صورت های فلکی و اجرام آسمانی سود جست.

این مدرس و پژوهشگر نجوم اضافه نمود: ستاره نسر واقع درخشان ترین ستاره فصل تابستان است که 25 سال نوری با ما فاصله دارد، نسر طایر نیز دیگر ستاره درخشان این فصل 17 سال نوری از زمین دور است؛ و ستاره دنب، 2 هزار و 600 سال نوری از زمین فاصله دارد، اما به دلیل اینکه بسیار درخشان است نور زیادی دارد.

وی با بیان اینکه این سه ستاره از سه صور فلکی متفاوت هستند، اعلام نمود: مثلث تابستانه حاکم در آسمان و نشان دهنده فصل تابستان است. همچنین دو صورت فلکی معروف در تابستان نیز عقرب و قوس است که در سمت جنوب آسمان به راحتی قابل مشاهده هستند. در تابستان زمانی که به صورت فلکی عقرب و قوس و بین این دو نگاه کنید، مجموعه زیادی ستارگان را می بینید که بسیار نورانی هستند.

مرادی شرح داد: در تابستان نیمه شب زمین به سمت مرکز راه شیری واقع شده است و وقتی به این سمت نگاه می کنید با حجم زیادی از ستارگان روبه رو هستید، در عوض در زمستان این قسمت به سمت حاشیه راه شیری است و آسمان کم فروغ تر است.