اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ؛ گذر از کوچه پس کوچه های قوژد - بیست آمار

اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ مجموعه ای اقامتی از انواع اکولاژها یا بوم کلبه های پایداری است که سازگاری انسان با اقلیم کویر را به خوبی در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار داده است. این بوم کلبه در روستای تاریخی قوژد از توابع شهرستان گناباد در خراسان رضوی واقع شده است. خانم فرشادنیا، بانوی جوان و باانگیزه ­ای است که در حال حاضر مسئولیت این خانه بوم را برعهده گرفته و همراه مادر، پدر و برادرش اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ را مدیریت می­ کند. دغدغه توسعه گردشگری در روستای آبا و اجدادی، خانواده فرشادنیا را بر آن داشت تا پذیرای مهمانان کویر باشند.

امروز قصد داریم سری به کوچه پس کوچه­ های روستای تاریخی قوژد بزنیم. از دالان­ های خشتیِ آن عبور کنیم و مهمان اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ شویم. چه خوش که در این مقصد با خبرنگاران زمانی هرچند کوتاه را در این خانه مهمان شویم.

آنچه در باره اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ می خوانید:

• روایت عاشقانه ای که خشت اول یک اقامتگاه شد
• موقعیت مکانی و راستا دسترسی
• امکانات و خدمات
• جاذبه های گردشگری را از دست ندهید
• بهترین زمان سفر
• اقامتگاه بومگردی و توسعه گردشگری روستایی
• عارف و ماهرخ در تلاش برای حفاظ از محیط زیست
• اقامتگاه بومگردی و جامعه محلی

روایت عاشقانه ای که خشت اول یک اقامتگاه شد

انتخاب نام عارف و ماهرخ برای یک اقامتگاه بومگردی، برگرفته از یک روایت عاشقانه و البته واقعی است. عارف پهلوانی هندی بود که در دل گرو محبت ماهرخ شاهزاده خانمی از دیار غور داشت. این دو دلباخته یکدیگر شدند و سرگذشتی مشابه داستان­ های عاشقانه ­ای چون بیژن و منیژه را از سر گذراندند و نامشان برای همیشه در تاریخ غور باقی ماند.

آنچه دلیل ساخت این اقامتگاه شد هم ماجرایی شنیدنی دارد؛ گویا خانم برقی که مادر خانواده فرشادنیا است، یکی از ماهرترین آشپزهای این دیار است. گفته می شود بارها به خاطر هنر آشپزی و تلاشی که برای بقای میراث آشپزی زادگاهش داشته، از وی تقدیر شده است.

او تصمیم می گیرد از هنر آشپزی خود برای جذب گردشگران به این منطقه بهره ببرد. همان می شود که در کاروان سرای تاریخی شهرش مشغول به کار شده و برای دو سال پذیرای گردشگرانی می شود که بعد از بازدیدِ جذابیت های تاریخی، فرهنگی و طبیعی این دیار حالا باید از غذاهای بومی این منطقه تناول می کردند؛ اما بعد از مدتی ادامه فعالیت وی در کاروان سرا با مشکلانی روبرو شده که ادامه کار را برای او مشکل می کند و او تصمیم به ترک کاروان سرا می گیرد.

بعد از آن برخی از مشتری­ان قدیمی آشپزخانه خانم برقی که گناباد را برای بازدید انتخاب کرده بودند، با او تماس می گیرند و برای صرف غذا مهمان این خانواده می شوند؛ همین جرقه ای می شود برای راه اندازی و ساخت یک اقامتگاه بومگردی در روستای تاریخی قوژد.

آن ها در پی خانه ای می گردند تا وجه تمایزی با دیگر خانه های روستای قوژد داشته باشد؛ پس خانه ای را انتخاب می کنند که در نگاه اول، حیات کوچک و دالان های باریک آن توجه هر بازدید کننده ای را به خود جلب می کند. آن خانه را می خرند، بازسازی و تجهیز می کنند و حالا آن خانه می شود اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ.

موقعیت مکانی و راستا دسترسی

این خانه بوم در استان خراسان رضوی، شهرستان گناباد، روستای قوژد واقع شده است. چنانچه قصد سفر با هواپیما را دارید، تا فرودگاه بین المللی بیرجند حدود 2 ساعت و 30 دقیقه (217 کیلومتر) و تا فرودگاه مشهد حدود 3 ساعت (277 کیلومتر) فاصله دارد؛ اما اگر با اتوبوس سفر می کنید، فاصله اقامتگاه تا پایانه مسافربری گناباد تنها 6 کیلومتر است؛ همچنین نزدیک ترین ایستگاه قطار به آن، ایستگاه کاشمر است که حدود 115 کیلومتر تا اقامتگاه فاصله دارد.

قوژد کجاست؟

گناباد در استان خراسان رضوی یکی از شهرهای تاریخی کشورمان است؛ به طوری که گفته می شود که این شهر حدود پنج هزار سال قدمت دارد. البته شاخصه اصلی آن هم قنانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و افتخاری برای کشورمان به شمار می رود. قنات قصبه گناباد با قدمتی بالغ بر 2500 سال که از هوشمندانه ترین سازه های آبی ایران باستان است.

گناباد زمانی خود از سه شهر بزرگ تشکیل می شد که غور بزرگترین و البته مهم ترین آن بود و به نوعی مرکز تجاری و اقتصادی آن به شمار می رفت. وجود کاروانسرای مربوط به دوران صفویه در حوالی غور قدیم هم گواه همین مدعی است. روستای قوژد بازمانده بخشی از همان شهر تاریخی غور است که هنوز نام و نشان خود را محفوظ دارد و برای بقای آن تلاش می کند.

امکانات و خدمات

• در این اقامتگاه 5 اتاق سنتی برای پذیرایی از مهمانان مهیا شده است
• در همه اتاق ها برای شب مانی سرویس کف خواب ارائه می شود
• سرویس های بهداشتی (ایرانی و فرنگی) و حمام داخل محوطه قرار گرفته اند
• آشپزخانه اقامتگاه عمومی است و گردشگران می توانند برای طبخ غذا از آن استفاده کنند، گرچه پیشنهاد می شود غذاهای بومی این منطقه را از دست ندهید
• سیستم گرمایش و سرمایش در این خانه به صورت بخاری و کولر آبی است.

از غذاهای محلی که از طریق خانم برقی طبخ می شود و در رنگ و طعم و کیفیت بی مانند است، می توان گندم پلو با بادمجان، آش، جوش پره، کشک و بادمجان، یتیمچه، چنگالی، خورش ریواس، کوفته و غذای شاهانه این منطقه یعنی قورمه گوسفندیرا نام برد. همه این غذاها از مواد اولیه ارگانیک و مربوط به همین منطقه طبخ می شود.

جاذبه های گردشگری را از دست ندهید

از جاذبه ها و فعالیت های گردشگری در این منطقه می توان کویرنوردی، کوه نوردی، بازدید از آتشکده گناباد، بازدید و خرید از سایت سفال گری مِند، بازدید از قنات قصبه، یخدان کوثر، کلوت قوژد، موزه مردم شناسی، پل تاریخی کال شور و گشت وگذار در روستای تاریخی ریاب را نام برد. اگر قصد گشت وگذار در منطقه را دارید پیشنهاد می کنیم از راهنمای محلی استفاده کنید.

بهترین زمان سفر

از آنجاکه روستای قوژد در منطقه کویری واقع شده است بهترین زمان سفر به آن پاییز و بهار است که هوا لطیف تر و چشم اندازها زیباتر است. گرچه اقامتگاه محدودیتی برای پذیرش مهمان در تابستان و زمستان ندارد.

اقامتگاه بومگردی و توسعه گردشگری روستایی

ساخت این خانه بوم در یک نگاه معیشت پایداری می شود برای یک خانواده اصیل کویرنشین و آشپزخانه دنجی برای گردشگران و بازدیدکنندگان؛ اما این ظاهر ماجرا است. در واقع ساخت اقامتگاه بومگردی در یک روستای تاریخی که نام آن کمتر شنیده شده، توان گردشگری روستایی را افزایش می دهد.

گفته می شود که حتی بسکمک از اهالی گناباد هم از وجود جاذبه­ های گردشگری در این منطقه مطلع نیستند و یکی از برنامه های ساخت این خانه بوم معرفی جذابیت­ های گردشگری قوژد است؛ از طبیعت بکر آن گرفته تا قابلیت های فرهنگی.

عارف و ماهرخ در تلاش برای حفاظ از محیط زیست

در این خانه بوم تمام تلاش ها بر این محور واقع شده است که ورود گردشگران کمترین آسیب به طبیعت را در پی داشته باشد. برای پذیرایی از مهمانان به جای استفاده از ظروف یکبار مصرف که آفت جان طبیعت شده، از ظروف سفالی استفاده می شود که دست آورد هنرمندان همین دیار است و به سفال مِند معروفیت دارد. این سفال در شرق ایران رقیب ندارد و در همه جای روستا و نواحی اطراف آن زینت بخش سفره ها و طالقچه ها است.

به علاوه، تفکیک زباله و مدیریت آن هم به خوبی انجام می شود؛ هرچه از مواد غذایی اولیه یا پسماند آن برجا می ماند خوراک حیوانات اهلی می شود و آنچه قابلیت بازیافت دارد در چرخه بازیافت قرار می گیرد. سعی می شود تا تولید زباله به حداقل برسد.

اقامتگاه بومگردی و جامعه محلی

در اداره این خانه بوم از کمک جامعه محلی استفاده شده است. چند خانم از اهالی روستا در پخت غذا و نظافت اقامتگاه کمک می­ کنند. این کار برای آن ها به منبع درآمدی تبدیل شده است.

علاوه بر این محصولات تولیدی و فراورده­ های روستای قوژد هم از این طریق به گردشگران معرفی می شود. فراورده اصلی این روستا شیره انگور و محصولات تولید شده از انار است. در واقع این خانه بهانه ای شده برای فروش محصولات بومی و کمکی هرچند اندک به اقتصاد روستا.

حتی موادغذایی مورد نیاز برای طبخ غذا هم از بین روستاییان و محصولات آن ها تأمین می شود. در صبحانه محلی به جزء عسل که در این منطقه تولید نمی­ شود، مابقی اقلام مثل نان و لبنیات تولید همین روستا است. صیفی جات و سبزیجات مورد نیاز هم از بین اهالی همین روستا تامین می شود. تا حدممکن سعی شده تا مواد اولیه تولید بومی باشد و در نهایت آنچه که در روستا تولید نمی شود را از شهر می خرند.

سخن آخر

بازدید از این خانه بوم و قابلیت های گردشگری بوم محور در این منطقه، موجب شد تا تصمیم به معرفی این خانه بگیریم. پیشنهاد می کنیم در سفر به خراسان، سبک زندگی مردمانی را تجربه کنید که به خوبی با اقلیم کویر سازگار شده­ اند.