نقد و بررسی فیلم احضار 3: شیطان وادارم کرد - بیست آمار

زوج همراه، اد وارِن و لورین وارن با بازی پاتریک ویلسون و ورا آن فارمیگا که از اولین اپیزود تا به امروز هدایت نقش های اصلی را به عهده داشته اند این بار هم در نقش های واقعی یکی از پرونده های خود که در سال 1981رخ داده است، داستانی فراطبیعی را پایه گذاری می کنند تا متافیزیک موجود در اثر مبتنی بر وجود روح براساس ساختار مذهبی را به آیاتی از انجیل پیوند زده و از سویی دیالوگ های زیر متن دار را از وجود آن استخراج کنند، آیاتی که خود براساس نقل راوی برخی سکانس های اصلی را به صورتی ترکیب بند به هم متصل می کند.

وجود دیالوگ های فرامتنی نامبرده فضای مصاحبه ها را به سمت کشف شهودی برده تا در مقاطعی، فاصله مخاطب با پرده نمایش حفظ گردد. تیپ درونگرا و شهودی لورین در کنار تیپ برونگرا و تفکرمحور اد دو وجهی انتزاعی از شخصیت هایی را پایه گذاری می کنند تا رویارویی آن ها با حوادث فیلم به دو شقه واقعی و فراواقعی پیوند خورده و براساس دو تیپ مطرح شده کارگردان تصاویر برداشت شده خود از طریق فیلمبردار و منطبق با نورپردازی خاص خود را هم به دو وجه تاریک و روشن به موازات تنیدگی در توهم و واقعیت بسط دهد.

کارگردانی مایکل چاوز با استفاده از عناصر سبکی، چون فیلمبرداری و تدوین در سطحی بالاتر از دو اپیزود قبلی خودنمایی می کند. او که در سال 2019 پیش درآمدی از جانمایه احضار 3 را در فیلم نفرین لیورونا رونمایی کرده بود. در این اثر هم از مایکل برجس در مقام فیلمبردار و پیتر جوزداس به نام تدوینگر بهره برده تا نقاط عطف و اوج فیلم را براساس تصویربرداری مطلوب و کیفیت بالای تقطیع ها به بهترین عملکرد ممکن منتهی کند.

می توان به استفاده درخشان المان نورپردازی در لوکیشن های داخلی و خارجی فیلم اشاره ای مستقیم داشت تا استفاده اصولی از این عنصر در کنار راش های برجس و مونتاژ درخشان جوزداس فرآیندی صعودی در تحقق کاتارسیس موجود در صحنه ها را در سکانس اوج به وجود آورد. سکانس افتتاحیه تسخیر جسم و روح کودک خردسال دیوید گلاتزل انرژی فزاینده ای را در همراه سازی بیننده برای دنبال کردن سایر سکانس ها به وجود می آورد.

قصه برای توسعه فضا- مکان و زمان از جهت اصلی خود به خرده روایاتی دچار می گردد تا زنجیره داستان در گرو پیرنگ اصلی فیلم که همانا کشف است را رقم بزند. خرده روایاتی نظیر قتل برونو از طریق اِرنی و کشف جسد جسیکا در جنگل از جمله این موارد است. راوی کل در معیت دوربین، با حضور در مکان های تسخیرشده اعم از خانه گلاتزل، کشیش بازنشسته کاستنر، سردخانه و سلول انفرادی ارنی در زندان و همچنین بهداری، روح تسخیرشدگان را با اتصال بدنی به قربانیان به زوج جست وجوگر اد و لورین مرتبط می کند تا ماهیت پیرنگ اصلی داستان به خاستگاهی منطقی دست یابد.

جلوه های ویژه غنی شده توام با تقطیع های سریع ریتم فیلم را نسبت به هیجانات القا شده و تنش های درون سکانسی بالا می برد. کشف نماد توتم جادوگر از طریق لورین و رمزگشایی آن از طریق کاستنر که آن را از نشانه های شیطان پرستی مریدان فرقه قوچ می داند حلقه های دلیل و معلولی زنجیره متافیزیکی اثر را به واقعیتی بیرونی الصاق می کند تا همانا دختر کشیش بازنشسته کلید رموزی باشد که واژه نفرین را برای تحققش به قربانیان فیلم منجر می کند.

قدر مسلم فیلمنامه در نقطه عطف دوم (انت های پرده دوم و شروع پرده سوم) و کشف فیزیکی شخصیت جادوگر دچار ضعفی است که براساس شتاب در معرفی او (شخصیت جادوگر) بر پایه اعترافات پدر کاستنر صورت می پذیرد، اعترافاتی که دلیل وجوبی محکمی برای فیلمنامه به تعداد نمی رود. ورود به پیش داستان از طریق نقل قول کاستنر به صورت تلویحی و تشریحی و بدون بازتولید تصاویر مابه ازا، اطلاعات لودهنده ای است که نویسندگان فیلمنامه از ظرفیت و ارزش افزوده آن به سادگی عبور کرده اند تا از شدت ترس واقعی موجود در قصه بکاهند.

سکانس های موازی در امتداد برش های موازی درون پرده ای با استفاده از تکنیک Jump cut از سکانس حضور لورین در زیرزمین خانه کاستنر به لوکیشن زندان و بالعکس، اثر را به ریتم سازی مطلوبی وا داشته تا از مُونو تُن شدن روایت پرهیز گردد. بازمانده ای از روح تسخیرشده ارنی جسم او را در زندان هم رها نمی کند تا با خودکشی اش در سلول انفرادی، او به بهداری زندان منتقل گردد تا به موازات کشف محراب از طریق لورین در زیرزمین خانه کاستنر فیلم به نقطه پیشااوجی مطلوب دست یافته باشد.

کات های متعدد از اندازه نما های لانگ به کلوزآپ و از مدیوم به اکستریم کلوزآپ بازیگران و بالعکس در رخداد های جنایی و فراواقعی، ضرباهنگ هیجانات پرده دوم را بالاتر برده تا گذر زمان برای مخاطب به کمترین حس و درک برسد. خرده پیرنگ فرعی جست وجوی جنازه دختر گمشده و یافتن جسد شخصی دیگر از طریق زوج مکاشفه گر قصه با بهره مندی از قواعد متافیزیکی و شهودی خاص خود، پلیس را متقاعد می کند تا دست آن ها را در پرونده محرمانه و مختومه مریدان فرقه قوچ باز بگذارد.

گریم و چهره پردازی کاراکتر هایی نظیر لورین، اد، ارنی و دیوید حین تسخیر روح از طریق نیرو های اهریمنی نمودی عینی از چهره ابلیسی تجسدیافته را برای مخاطبان به نمایش می گذارد، چهره هایی کبود و سرخ فام که محل تجمع نیرو های شیطانی را در خود به جریان وا داشته است.

فرآیند اتصال و لمس بدنی (از طریق تماس دست با دست) در سکانس سردخانه به پیشنهاد لورین کلید ورود به جهانی ماورایی و طی الارض درونی او در بستر مکان- زمانی واحد بدل گشته تا با عینیت بخشی به آن در جهان واقعی، به درک چرایی منشا واقعه نفرین شده دست یابد، محلی به نام محراب که در تصورات او نقش می بندد تا ردپایی از خاستگاه شیطان تجسدیافته را به کشف شهودی خود متصل کند.

لمس دست جسد در سردخانه از طریق لورین کنشی قدرتمند است که نویسنده فیلمنامه برای طرح و راهبری گره اصلی داستان خود از آن سود جسته است. مدیوم (واسط) بودن لورین برای هدایت قصه در صحنه های جنایی و ترسناک، مخاطب را به باورپذیری مطلوبی از جریان غیبی پیش روی می رساند. حصول نماد اهریمنی زنی جادوگر در فکر لورین که منشا نفرین های سلسله ای تشخیص داده می گردد و ارتباط دوطرفه این دو، متافیزیک موجود در اثر را به موازات پیرنگ کشف و کانسپت حقیقت طلبی، لورین و اد را به فرار ها و کنش های فیزیکی وادار می کند تا مخاطب را بیش از پیش با خود همراه کند.

کودک- معشوق- زاهد سه قربانی هستند که سر نخ ماجرا را از طریق کاستنر به لورین داده تا او در پی جلوگیری از فاجعه سوم یعنی قتل فرد زاهد باشد از این روی او به قربانگاه که همانا زیرزمین متروکه کشیش بازنشسته است رهنمون می گردد تا با کشف مکانیت واقعی محراب خود را برای نبرد نهایی در غیاب اد آماده کند.

نقطه اوجی که قدرت خود را از دو سکانس موازی تسخیر بدنی ارنی در بهداری زندان و نبرد بین لورین و زن جادوگر با حلول در جسم خود در مقاطعی در محراب حادث می گردد، نبردی که به صورت تصادفی و تعقیب کننده اد هم به یاری لورین شتافته تا سویه دیگر پیروزی خیر بر شرّ را دامن بزند.

سکانس نتیجه گیری و انتها بندی به واقعیت داستان اصلی گره خورده تا با تبعیت از ظرفیت ملودرام قصه، ارتکاب عمل قتل ارنی از طریق قاضی پرونده غیرعمد تشخیص داده شده و در محاکمه نهایی به پنج سال زندان محکوم گردد. بی شک پرداخت با دقت و حوصله بیشتر در قصه به خصوص در نیمه دوم اثر و پرهیز از شتابزدگی در روایت مبنی بر تعلیق اصلی و کشش داستان برای فاش سازی نیروی شرّ می توانست فیلم حاضر را به ثباتی جدی تر در ژانر وحشت قلاب کند.